Boek Poldermodel 3.0

Poldermodel 3.0 – De toekomst van arbeidsverhoudingen

Minister Koolmees en Stas van Ark van SZW

De wereld verandert en ‘de polder’ is opgebouwd langs instituties en structuren die het na de wederopbouw in de vorige eeuw goed deden en nog immer goed doen voor traditionele achterbannen. De samenleving vraagt echter steeds harder om nieuwe, andere antwoorden en oplossingen voor de arbeidsmarkt. Mijn boek gaat over vandaag en hoe het zo is gekomen, maar vooral ook over morgen, en welke kansen er liggen om weer opnieuw te bouwen…

De kracht en de macht van het polderoverleg neemt af. De externe oorzaken hiervoor liggen in de veranderende maatschappij, individualisering, technologische en demografische ontwikkelingen en globalisering. De interne oorzaken voor deze poldererosie liggen bij sociale partners zelf. De polder is zo geïnstitutionaliseerd dat nieuwe initiatieven en toetreders nauwelijks kansen hebben om mee te doen. Deze oorzaken zijn nauwelijks te beïnvloeden om zo sociale partners te bewegen tot modernisering en vernieuwing van eigen organisaties. Hans Biesheuvel, de voorzitter van Ondernemend Nederland (ONL), zegt in mijn boek: “Ik heb altijd erg gehecht aan de overlegeconomie, maar ik ben wel tegen de huidige polder, omdat ik vind dat in die huidige polder een veel te klein deel van de samenleving zich nog vertegenwoordigd voelt. (…) Die polderstructuur moet op de schop.

Polderparadox

Het ter discussie stellen van de eigen representativiteit is als de hand die jou voedt en die je bestaansrecht legitimeert, vragen om daarmee op te houden. Daarnaast hebben de polderinstituties zelf geen intrinsiek belang bij veranderen of vernieuwen. Het bestaansrecht van de SER, van vakbonden en werkgeversorganisaties bestaat juist voor een groot deel uit de legitimering van het huidige poldermodel. Ik noem dat de polderparadox. Het verschaft sociale partners positie. Dat ter discussie stellen, is jezelf ter discussie stellen.

Poldermodel 3.0 - De toekomst van arbeidsverhoudingenArbeidsverhoudingen veranderen ook op decentraal niveau; er komt een grotere diversiteit werkenden die keuzevrijheid in werk en arbeidsvoorwaarden steeds belangrijker vindt. Werkgevers willen maatwerk in arbeidsvoorwaarden faciliteren waarbij ook andere stakeholders als de ondernemingsraad en hr een grotere rol in arbeidsverhoudingen (moeten) gaan spelen. Het instrument cao, een metafoor voor de gestolde polder, is niet vanzelfsprekend meer in de huidige vorm, evenals de inrichting van cao-onderhandelingen. De positie van werkgeversorganisaties en vooral vakbonden als preferred suppliers van de cao komt daarmee ook onder druk te staan. In mijn boek geef ik op basis van kennis en mijn eigen ervaringen als cao-onderhandelaar een aantal suggesties om de cao anders in te regelen.

Vernieuwing

Vanaf de zomer van 2016 heb ik uitgebreid gesproken met mensen met verstand van de polder en het arbeidsvoorwaardenoverleg. Mensen uit de politiek, vakbondsleiders, werkgevers, adviesbureaus, experts en wetenschappers. Maar ook met ‘gewone’ werkenden, het gaat immers over hen. 21 gesprekken en een voorwoord van oud CNV-voorzitter Jaap Smit geven een mooi beeld van de huidige en de toekomstige polder en arbeidsverhoudingen. Een aantal vragen stond in die gesprekken centraal: Hoe ziet de arbeidsmarkt van de toekomst eruit? Spelen sociale partners daar nog een rol in en zo ja, welke dan? Ik wilde weten ‘hoe het zit’, nieuwsgierig naar de visie op en analyse van de stand van zaken in de polder en de consequenties van de veranderende arbeidsmarkt op het polderoverleg en de kansen die er zijn. In 8 hoofdstukken geef ik mijn analyse en visie op deze vraagstukken.

Hans Biesheuvel (ONL) ontvangt Poldermodel 3.0

Hans Biesheuvel (ONL) ontvangt Poldermodel 3.0

De polder zal zich moeten vernieuwen om te overleven. Er is behoefte aan verbinding, en aan het samen zoeken naar gedeelde waarden. Dat moet gaan langs de lijn van vernieuwing van denken, vernieuwing van werken en vernieuwing van dienstverlening. In mijn boek geef ik vijf onderwerpen aan die cruciaal zijn voor de toekomst van arbeidsverhoudingen om het poldermodel te vernieuwen naar een poldermodel 3.0: representativiteit, participatie, thematische benaderingen in multidisciplinair overleg, lef en leiderschap en vooral ook vertrouwen.

Tijdens het schrijfproces ben ik gaan hopen dat het een aanzet is voor vakbonden en werkgevers, maar ook voor de politiek, om eens goed naar zichzelf en om zich heen te kijken naar alle kansen die er liggen. Ik weet zeker dat het kan leiden tot een inrichting van een moderne polder: poldermodel 3.0!

Recensies

Op Managementboek is een mooie recensie verschenen over mijn boek:

In Poldermodel 3.0 weet Monsma aan de hand van 21 interviews in acht thematische hoofdstukken zeer scherp de vragen in beeld te brengen over wat de veranderingen op de arbeidsmarkt betekenen voor de arbeidsverhoudingen en de bestaande overlegstructuren.

Hoewel de transformatie van de vakbonden en de overlegstructuren van de Nederlandse polder geen makkelijke opgave zal zijn, is Poldermodel 3.0 dankzij de zeer open gesprekken die Monsma heeft gevoerd een zeer inspirerend en hoopgevend boek.

“Het boek is daarmee een must-read voor alle betrokkenen bij de Nederlandse polder.

Is polderen passé? Recensie op Platform Overheid:

In Poldermodel 3.0 weet Monsma aan de hand van 21 interviews in 8 thematische hoofdstukken zeer scherp de vragen in beeld te brengen over wat de veranderingen op de arbeidsmarkt betekenen voor de arbeidsverhoudingen en de bestaande overlegstructuren.

Recensie op Managementboek:

“Als direct of indirect betrokkene, maar ook als geïnteresseerde, lees je Poldermodel 3.0, achter elkaar uit. Het is alles behalve droge kost. Een boeiend relaas waarbij, na het lezen van de laatste pagina, slechts één stelling beklijft: ons poldermodel moet inderdaad op de schop!”

Recensie van Ineke van Kruining:

Poldermodel 3.0′ is een toegankelijk boek voor HR-professionals en –studenten die in korte tijd willen weten wat de belangrijkste actuele issues rond arbeidsverhoudingen in Nederland zijn.

Het boek is te koop via Managementboek en Bol.com

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.